این مطلب برای اولین بار توسط تیم تولید محتوا شرکت ساختمانی سیما سازه گردآوری و منتشر شده است.
با هرم پلکانی جوسر، اولین هرم مصریان باستان آشنا شوید
اهرام نماد تمدن مصری محسوب میشوند و جزو خارقالعادهترین آثار بهجا مانده از تمدن مصر باستان هستند. هرم پلکانی جوسر که حدود 4700 سال پیش در ساقارا ساخته شد، اولین هرمی بود که مصریان باستان ساختند.
هرم جوسر که نخستین هرم مصری است، از 6 طبقه تشکیل شده که با اندازههای نزولی روی هم قرار گرفتهاند. جوسر که گاهی زوسر نیز نوشته میشود، نام سومین پادشاه سلسله مصر است و اسم این هرم نیز بهعنوان مکانی برای خاکسپاری این فرعون، جوسر گذاشته شده است. طبق اطلاعات موجود، این پادشاه حدود 38 سال سلطنت کرده و جزو پادشاهان معروف مصر باستان محسوب میشود.
دستور ساخت هرم جوسر توسط ایمهوتپ، وزیر پادشاه جوسر، در سده 27م پیش از میلاد مسیح داده شد. این هرم به دلیل طراحی نوآورانه و معماری بینظیرش در جهان شهرت دارد. طراحی این بنا بهصورت یک سازه با سقف مسطح و اضلاع شیبدار شروع شد و در ادامه به هرمی با ارتفاع 60 متر (197 فوت) و ظاهری لایهای گسترش یافت.
ساخت هرم جوسر 300 هزار متر مکعب خاک رس و سنگ نیاز داشت تا بتواند ساخت بنایی به اندازه 15 هکتار را ممکن کند. درون این هرم، تونلهای هزارتویی واقع شده است که طولی به اندازه 5.5 کیلومتر دارند. هرم جوسر با دیواری آهکی احاطه شده که 13 ورودی دارد. فرایند ساخت چنین سازه عظیمی نشان میدهد که دولت سلطنتی در آن زمان، سطح گستردهای از منابع مادی و انسانی را دارا بوده است.
مدفن اصلی در آخرین طبقه از هرم قرار گرفته و محل ورودی آن دایرهای شکل ساخته شده است. پس از قرار دادن بدن مومیایی شدهی پادشاه جوسر، ورودی این مدفن با سنگی گرانیتی که 3 تن وزن داشت، مسدود شد. اتاق تدفین اصلی که پادشاه جوسر در آنجا دفن شده، مجموعهای پیچیده از تونلها و اتاقکهاست که در مرکز آن گودالی به عمق 28 متر (90 فوت) وجود دارد.
در ضلع شمالی هرم جوسر، معبدی قرار دارد که مجسمهای از پادشاه جوسر درون آن گذاشته شده است. اطراف مجسمه را سردابی احاطه کرده که از مجسمه محافظت میکند. در ضلع جنوبی هرم صحنی بزرگ واقع شده و درون آن سنگها و آثار تزئینی زیبایی به چشم میخورد. در سمت شرقی این هرم تونلی وجود دارد که حاوی 4 هزار ظرف سنگی و تزئینی است که بسیاری از آنها متعلق به اجداد پادشاه جوسر هستند.
مجموعهای از سازههای عجیب و کلیسا مانندی نیز درون هرم جوسر دیده میشوند که مارک لهنر، مصرشناس معروف، در کتاب «اهرام کامل» در مورد آنها میگوید: «قطعا هدفی پشت ساخت این سازهها وجود دارد، ولی ما هنوز قادر به کشف این هدف نشدهایم.» علاوهبراین، به نظر میرسد در زیر ساختار تونل مانند این مجموعه، سازهای دفن شده است که بهعنوان راز هرم جوسر از آن یاد میشود. در کنار کلیساها و در ضلع شرقی هرم جوسر، صحن بسیار بزرگی وجود دارد که برای برگزاری مراسمها در زندگی پس از مرگ پادشاه ساخته شده است.
همچنین مطالعه کنید:
کشف ۲۵۰ مومیایی جدید در گورستان مرموز مصر
طاق این هرم با بلوکهای آهکی ساخته شده و با مدل ستاره پنج ضلعی، یک طراحی خارقالعاده را به نمایش گذاشته است. البته در زمان حفر این هرم، طراحی بینظیر این طاق از بین رفت و اکنون هیچ نشانی از آن باقی نمانده است.
زاهی حواس، وزیر سابق آثار باستانی مصر، سال 2009 در مصاحبهای در مورد این هرم گفت: «هرم پلکانی جوسر تنها هرم بازمانده از پادشاهی قدیم است که در آن پادشاه به همراه ملکه و 11 دخترش دفن شدهاند.»
قصر زیرزمینی سه راه خروجی دارد و به 3 جهت مختلف منشعب شده است. ساخت هر یک از این خروجیها هدف مخصوصی را دربر میگیرد. یک خروجی برای پیشکش کردن غذا و هدایا، دیگری برای به نمایش گذاشتن آثار زینتی، و خروجی سوم محل برگزاری مراسمات است. به عقیده مصریان باستان، پادشاه از تمامی این امکانات در زندگی پس از مرگ خود استفاده خواهد کرد. تمامی اتاقهای اطراف محل تدفین، به تقلید از محل زندگی پادشاه در کاخ ممفیس، با کاشیهای آبی تزئین شدهاند.
یکی از مهمترین مسائل در مورد هرم جوسر، محافظت و جلوگیری از تخریب آن است. این هرم پلهای پس از گذشت هزاران سال، در وضعیت شکنندهای قرار گرفته و تخمینها حاکی از آناند که بدون انجام اعمال حفاظتی، هر لحظه ممکن است این سازه قدیمی فرو بریزد. چند سالیست که مسئولان حفاظت از آثار باستانی مصر، تلاشهای حفاظتی زیادی را برای سر پا نگه داشتن این هرم آغاز کردهاند. شرکت مهندسی سینتک (Cintec) نیز به کمک سازمان حفاظت از آثار باستانی آمده است. آنها برای جلوگیری از ریزش سقف هرم جوسر از کیسههای هوایی غول پیکر استفاده کردند و همچنان نیز در تلاشاند تا از ریزش این بنای تاریخی جلوگیری کنند.
با اینکه تاکنون کسی مقبرهی ایمهوتپ را پیدا نکرده، ولی بهنظر میرسد او نیز جایی درون این هرم پلکانی دفن شده است. ایمهوتپ یک پزشک، معمار و دانشمندی مشهور در زمان خود بود که بهعنوان اولین فرد عادی، همانند پادشاهان و فراعنه به خاک سپرده شده است.
مارک ون دی میروپ، مصر شناس معروف، در کتاب «تاریخ مصر باستان» نوشته: «پادشاه جوسر به ایمهوتپ علاقه ویژهای داشت و حتی اجازه داد نام و القاب او بر روی مجسمههای سلطنتی حک شود. یکی از لقبهای او «رئیس مجسمهسازان» است.» قطعا این لقب برای کسی که اولین هرم مصر را طراحی کرده، لقبی کاملا برازنده است. مصریان باستان نیز برای او احترام خاصی قائل بوده و او را تا مقام خدایی بالا بردند.
منبعlivescience
در صورت نیاز می توانید از خدمات ما در مجموعه شرکت ساختمانی سیما سازه دیدن کنید. همچنین در صورت نیاز به مشاوره املاک در سراسر ایران، با کارشناسان سیما سازه تماس حاصل نمایید.